Ο Le Corbusier και το Χρώμα: Μια νέα έκθεση ανοίγει τη σεζόν στο Pavillon Le Corbusier ― 

Διάρκεια: 7 Μαϊου – 28 Νοεμβρίου 2021

Η έκθεση του 2021 στο Pavillon Le Corbusier είναι αφιερωμένη στη χρήση του χρώματος. Ο Le Corbusier, που υπήρξε έντονα καλλιτεχνική φυσιογνωμία, χρησιμοποίησε το χρώμα ως διαμορφωτή του χώρου και ως ιδιαίτερο χαρακτηριστικό σε κάθε φάση της σταδιοδρομίας του. Η νέα έκθεση ιχνηλατεί την εξέλιξη της πολυχρωμίας του με φωτογραφίες, αυθεντικά έργα, σχέδια και εγκαταστάσεις μεγάλων διαστάσεων.

Ο Le Corbusier (1887-1965) έκανε το χρώμα βασικό συστατικό της αρχιτεκτονικής του και δημιούργησε τα «χρωματικά πληκτρολόγια», όπως τα αποκαλούσε. Ο ίδιος περιέγραφε το χρώμα στην αρχιτεκτονική ως «ένα μέσο με την ίδια δύναμη που έχει η κάτοψη και η τομή» και αυτό που εννοούσε φαίνεται από τις πάνω από 100 φωτογραφίες, πρωτότυπα έργα και αρχιτεκτονικά σχέδια που περιλαμβάνονται στην έκθεση. Το υλικό της έκθεσης συμπληρώνεται από τρεις εγκαταστάσεις μεγάλων διαστάσεων, που προσφέρουν μία έντονα αισθησιακή εμπειρία του χρώματος.

Πολυχρωμία: Το χρώμα στην αρχιτεκτονική του Le Corbusier

Ο θρίαμβος του φαινομενικά «λευκού» μοντερνισμού από το 1920 και έπειτα, συνέβη παράλληλα με την ολοένα και μεγαλύτερη χρήση του χρώματος, τόσο στην αρχιτεκτονική όσο και στο design, είτε για τον εσωτερικό καθορισμό χρήσεων, είτε για να κάνει ακόμα πιο έντονη την παρουσία κάποιων υλικών, είτε για να δώσει πιο «ανθρώπινο» πρόσωπο σε μεγάλα έργα συλλογικής κατοικίας. Ο Le Corbusier, το 1926, έλεγε ότι, χωρίς καθόλου χρώμα, ένα σπίτι είναι απλώς ένα βαζάκι για κρέμα – κι αυτό ενώ βρισκόταν στο απόγειο της «Πουριστικής» του φάσης, κατά τη διάρκεια της οποίας ανέπτυξε και την πρώτη του χρωματική κλίμακα. Τότε ήταν που χρησιμοποίησε το χρώμα για να αναδείξει κάποιους τοίχους υποβιβάζοντας κάποιους άλλους, ή έβαψε συνειδητά όλους τους τοίχους ενός δωματίου στο ίδιο χρώμα για να του δώσει τον χαρακτήρα αναπόσπαστου μέρους ενός παραδοσιακού χώρου ζωής. Έτσι, έδωσε αφετηρία σε μια διαλεκτική ανάμεσα στη διάλυση του χώρου στο ένα άκρο και τη σφιχτή συγκρότησή του στο άλλο.

Ο Le Corbusier ανέπτυξε το θεωρητικό υπόβαθρο της «Πουριστικής» πολυχρωμίας του στη διάσημη, πλέον, διάλεξή του στη Ζυρίχη το 1938. Το χρώμα απέκτησε νέα σημασία στο έργο του μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Από εκείνη τη χρονική στιγμή και έπειτα, θα του χρησίμευε ως μέσο για να δίνει ζωή σε μεγάλες επιφάνειες, αποκτώντας τον χαρακτήρα -με την ευρεία έννοια- διακόσμησης. Έτσι ο αρχιτέκτονας άρχισε να χρησιμοποιεί πιο τολμηρούς τόνους σε συνδυασμό με ακατέργαστα υλικά όπως το μπετόν, το τούβλο και το ξύλο. Επίσης ανέπτυξε ένα δεύτερο «χρωματικό πληκτρολόγιο» και συνεργάστηκε με τους παραγωγούς ταπετσαρίας Salubra, με έδρα της Βασιλεία, που έδιναν εγγυήσεις για «ζωγραφική με βάση τη μηχανή» και τυποποιημένη ποιότητα. Ο Le Corbusier αποφάσισε να διευρύνει την πολυχρωμία στην αρχιτεκτονική εξερευνώντας το χρώμα του φωτός, είτε μέσα από χρωματιστό γυαλί, όπως στο παρεκκλήσι της Ronchamp (1955) είτε με την προβολή χρωματιστού φωτός σε ένα εσωτερικό, όπως στο Περίπτερο της Philips για την Expo 58 στις Βρυξέλλες. Το Περίπτερο της Ζυρίχης σηματοδοτεί το απόγειο της εμμονής του με το χρώμα στην αρχιτεκτονική, την οποία διατηρούσε σε ολόκληρη τη ζωή του. Εδώ, το παιχνίδι έντονα χρωματισμένων μεταλλικών πάνελ στο εξωτερικό συναντιέται με την επένδυση από φυσική δρυ που κυριαρχεί στο εσωτερικό.

Η έκθεση

Στο χαμηλότερο επίπεδο του Pavillon Le Corbusier, ξετυλίγεται το νήμα της δημιουργικής χρήσης του χρώματος από τον αρχιτέκτονα μέσα από τις διαφορετικές φάσεις της. Ξεκινώντας από τους πρώτους του πειραματισμούς στη La Chaux-de-Fonds και τις διάσημες βίλες της δεκαετίας του ’20, περνά στα μεγαλύτερα έργα των επόμενων ετών, όπως η Unité d’ Habitation στη Μασσαλία. Επίσης, φωτίζει τη διαδικασία μέσα από την οποία συνέλαβε τα επιτοίχια διακοσμητικά του μοτίβα και το εργαλείο το οποίο ονόμασε «χρωματικά πληκτρολόγια». Το ψηλοτάβανο studio στο ισόγειο αφιερώνεται στο μοναδικό εργοστάσιο του Le Corbusier, τη βιομηχανία υφασμάτων Claude et Duval στο Saint-Dié-des-Vosges, όπου η αίθουσα συσκέψεων κοσμείται από ένα εκπληκτικό επιτοίχιο σχέδιο, με επίπλωση του Jean Prouvé. Τα εκθέματα του πάνω ορόφου έχουν να κάνουν αποκλειστικά με τις χρωστικές ουσίες που αποτελούν την υλική βάση κάθε βαφής. Η εγκατάσταση που βρίσκεται σε αυτό το επίπεδο, μαζί με τη συλλογή χρωστικών ουσιών του καθηγητή του Bauhaus, Johannes Itten (που εκτίθεται για πρώτη φορά), προσκαλεί τους επισκέπτες να βυθιστούν στη μαγεία του χρώματος με όλες τους τις αισθήσεις.

Φωτογραφίες του René Burri

Στο πάνω επίπεδο (στον χώρο της βιβλιοθήκης) βρίσκεται μία μικρή έκθεση με δεκαεπτά έργα του φωτογράφου της Magnum με έδρα της Ζυρίχη, René Burri (1933-2016), ο οποίος έκανε τη φωτογραφική τεκμηρίωση του Le Corbusier σε στιγμές εργασίας (μεταξύ άλλων, στο ζωγραφικό του ατελιέ) μεταξύ 1955 και 1965.

Κύριο έκθεμα: Το ίδιο το κτίριο

Από τα εγαίνιά του το 1967, το Pavillon Le Corbusier λειτούργησε ως εκθεσιακός χώρος που φέρνει το έργο και τις ιδέες του Le Corbusier κοντά στο ευρύ κοινό. Πιστό στην αποστολή που του έχει ανατεθεί από τον δήμο της Ζυρίχης, που είναι ιδιοκτήτης του κτιρίου, το Museum für Gestaltung Zürich διαχειρίζεται το Περίπτερο Le Corbusier ως μουσείο ανοιχτό στο κοινό από την άνοιξη του 2019. Οι επισκέπτες είναι ευπρόσδεκτοι να ανακαλύψουν το περίπτερο μόνοι τους: με συνολική επιφάνεια 600m² που απλώνονται σε τέσσερα επίπεδα, το κτίριο προσφέρεται για εξερεύνηση τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό του. Η απρόσκοπτη θέα προς το πάρκο Zürichhorn και τη λίμνη από τη μικρή ταράτσα στην οροφή, είναι μοναδική.

Έκδοση

Le Corbusier und die Farbe / Le Corbusier and Color , Museum für Gestaltung Zürich (επιμ.) / Arthur Rüegg, G / E

Διαθέσιμο στο πωλητήριο του Μουσείου και το eShop: eshop.museum-gestaltung.ch

Τοποθεσία: Pavillon Le Corbusier, Höschgasse 8, 8008 Ζυρίχη

Ώρες κοινού: Τρίτη με Κυριακή 12–6 μμ, Πέμπτη 12–8 μμ

Επιμελητές: Christian Brändle, Διευθυντής του Museum für Gestaltung Zürich καο Arthur Rüegg, Αρχιτέκτονας και Επίτιμος Καθηγητής ETH Zürich

Μουσειογραφική μελέτη: Silvio Schmed, Αρχιτέκτονας και Christian Brändle

Οι φωτογραφίες είναι ευγενική παραχώρηση του Museum für Gestaltung Zürich